Gate vanalar çok turla açılıp, kapanan vanalar grubundandır ve yaygın olarak kullanılırlar. Gate vanalar çeşitli ebatlar, malzemeler,  sıcaklık ve basınç değerleri ile kapak ve gövde tasarımları da dâhil birçok çeşidi vardır. Gate vanalar tamamen açık veya tamamen kapalı fonksiyonda çalışabilecek şekilde tasarlanmıştır. Bu yüzden kontrol veya ayar vanası olarak kullanılamazlar. Hassas akış kontrolü için de uygun değildir.

Gate vanalar genellikle minimum basınç kaybı ve serbest delik gerektiğinde kullanılır. Tamamen açıldığında, sürgünün akış yolunda hiçbir tıkanması yoktur ve bu da çok düşük bir basınç kaybına neden olur. Gate vana çok turlu bir vana olduğundan vananın çalışması dişli bir mil vasıtasıyla olur. Sürgünün açık konumdan kapalı konuma geçmesi için milin birkaç kez dönmesi gerektiğinden, yavaş çalışma su darbesi etkilerini de önler.

Gate vanalar, akışkan geçişini geçiş yönüne dik olarak kayan bir sürgü ya da disk ile kapanıp, açılarak çalışırlar. Gate vanaların kullanıldığı akışkanlar; sıcak su, basınçlı hava, akaryakıt ve kimyasallardan oluşan akışkanlar gösterilebilir.

Gate vanalar ANSI normunda API 600-602 standartlarında üretilirler. Bir gate vana temin etmek istediğinizde aşağıdaki verileri bilmeniz gerekir:

Gate vanaların avantajları;

• İki yönlü akış için kullanılabilirler.
• Maliyeti düşüktür ve rahatça temin edilebilirler.
• Kapama özellikleri oldukça iyidir.
• Düz akış sağlarlar.
• Akış direnci oldukça düşüktür.

Gate vanaların dezavantajları;

• Seri bir şekilde açılıp kapanamazlar.
• Hassas akış kontrolü için uygun değildir.
• Tam sızdırmazlık istenen yerlerde kullanılmamalıdır.
• Bakım ihtiyacı fazladır ve geniş bir alana ihtiyaç duyulmaktadır.
• Temiz akışkana ihtiyacı vardır. (Sızdırmazlık yüzeyleri devamlı sürtünme halinde oldukları için, akışkanın temiz olmaması yüzeyler arasında partiküllerin oluşmasına neden olur ve yüzeylerde bozulmalar meydana gelir bu da kaçağa neden olur. Bu sebeple filtreleme çok önemlidir.)

GLOBE VANA

Globe vanalar bir boru hattındaki akışı durdurmak, başlatmak ve düzenlemek için kullanılırlar. Yüksek basınç ve sıcaklıklarda kullanılırlar. Sürgülü vanalardan farkı hassas akış kontrolü sağlayabilirler. Basınç kayıpları diğer vanalara göre daha fazladır ve tek yönlü olarak çalışırlar.

Globe vanaların çalışma sisteminden bahsedecek olursak, bir milin ucuna bağlanan klape akış yönüne dik olarak tasarlanmış klape yuvasına yerleşerek açma-kapama hareketi yapar. Milin hareketi manuel, dişli kutusu ya da aktüatörle sağlanır. Hassas bir akış kontrolü isteniyorsa aktüatör tercih edilmelidir.

Globe vana malzemesi olarak çelik döküm, dövme çelik, bronz döküm tercih edilebilir. Gövde bağlantısı flanşlı, kaynaklı ya da konik dişli olarak belirlenebilir. İç aksam malzemesini TRIM konfigürasyonu ile ifade edilir.

Globe vanalar 3 çeşittir:

1.     Z Tipi

2.     Köşe Tip

3.     Y Tipi

1.     Z Tipi: Bu tip globe vanalarda akış S şeklindedir ve yaygın olarak kullanılırlar. Tesisat bağlantı şeklinden dolayı “düz geçişli ”de denilmektedir. Disk akış eksenine dik olarak hareket ettiğinden yüksek basınç kaybına neden olurlar.

2. Köşe Tip: Sistemde köşe noktaları için avantajlıdırlar.

3. Y Tipi: Bu tip globe vanalar Z tipi vananın oluşturduğu basınç kaybını düşürmek için üretilmiştir. Akış eksenine yaklaşık 45 derece açı yapar.

Globe vana avantajları;

–        Sızdırmazlık gate vanaya göre daha iyidir.

–        Hassas akış kontrolü sağlar.

–        Klape ile sit arasında sürtünme olmadığından çok sayıda açılıp kapanma sağlanabilir.

–        Yüksek basınç ve sıcaklıklara uygundurlar.

Globe vana dezavantajları;

–        Basınç kaybı fazladır.

–        Tek yönde akış sağlar.

–        Gövde tasarımdan dolayı kalıntı birikimi fazladır.

Globe vanalarda en sık karşılaşılan sorunlar; sızdırmazlık elemanlarının aşınması ve salmastra kaçaklarıdır. Diğer bir sorun da klapenin kapanmaya yakın olarak çalıştırılması sonucu klape yüzeyinin aşınmasıdır. Klapenin ve sızdırmazlık elemanlarının yenilenmesi için üretici firma ile irtibata geçilmelidir.