CHECK VALVE (ÇEK VANA)
Check vanalar genelde sıvı akışın geri dönüşünü engellemek amacıyla kullanılırlar. Bir boru hattından geçen sıvının basıncı vanayı açar, akış gelmediğinde menteşe ağırlığı ya da yaylı sistem sayesinde vana kapanır. Tam engelsiz akış sağlar ve basınç düştüğünde otomatik olarak kapanır. Kullanım alanına göre pirinç, paslanmaz, döküm maddeden imal edilirler. Çok çeşitli kullanım alanları vardır. Özellikle su ve yangın tesisatları, sıhhi tesisatlar ve hidrolik sistemlerde sıklıkla kullanılırlar.
Dövme çelik check vanalarda genelde iki çeşit tercih edilir; klapeli ve pistonlu çek vana
Amerikan petrol standardına göre; 2” ve üzeri sıvı akışlar için Swing çek vana tercih edilir.
Check valve API6D&ASME B16.34 Standartlarına göre; 150class, 300class, 600class, 800class, 900class, 1500class şeklinde sınıflandırılırlar.
Çeşitleri:
- Swing check valve / Çalpara çek vana
- Ball check valve / Bilyalı çek vana
- Lift type check valve / Pistonlu check vana
- Dual plate check valve / Çift klapeli check vana
- Tilting check vana
- Wafer&Lug type check valve
- Sıngle disc check valve
- Axıal check valve
1.Swing Check Valve / Çalpara Çek Vana
Swing tip check vanalar en yaygın kullanılan check vana tipidir. Swing tip check vanaların çalışan parçası menteşeli bir disktir. Menteşe pimi üzerinde rahatça hareket edebilir. Akışkan bir yönde akarken disk akışkanın akmasına izin verir ama ters yönde akış gerçekleştiğinde ise disk geçişi kapar ve akışkanın geçişi engellenmiş olur yani akış tek yönlü olur.
Swing tip check vanalarda diskin yavaş kapatılması gerekir. Aniden kapanması basınç dalgalanmasına neden olur. Basınç dalgası titreşim ve gürültü oluşturacağından borunun çatlaması gibi ciddi sorunları ortaya çıkarır.
2.Bilyalı çek vana / Ball check vana
Ball check vanaların çalışan parçası bilyadır. Swing tip check vana ile aynı çalışma prensibine sahiptir. Hareketli olan menteşe yerine bilya akışı keser ya da açar.
ballcheck
3.Pistonlu check vana/ Lift Tip Check Valve
Swing tip check vanalardan sonra en çok tercih edilen vana tipidir. Diğer check vanalar ile aynı çalışmaktadır. Montajının yatay yönde yapılması tavsiye edilir.
4.Çift klapeli check vana / Dual Plate Check Valve
Çift klapeli check vanalar su akışı ile açılır. Akış olmadığı durumda, su darbesi ters akışı meydana gelmeden yay mekanizması ile otomatik olarak kapanır. Çift klapeli çek vanaların kullanımı pompa çalışma ve durma gibi durumlarda su darbelerini önler. Çift klapeli çek vanalar az yer kaplaması ve dikey montaj olanağı ile çalpara çek vanalara göre avantaj sağlar. Genellikle pompa çıkışında ve su darbesi olabilecek yerlerde kullanılır.
Çek Vana
Check vana avantajları:
- Hattaki ekipmanların zarar görmesini engelleyerek maddi kazanç sağlar.
- Dikey ve ya yatay kullanılabilirler.
Check vana dezavantajları:
- Basınç kaybı oluşturur.